บทความที่๔๖๑.การอภิวัฒน์ของประชาชนลาว(๑๐)

การอภิวัฒน์ของประชาชนลาว

 บทที่๑๐  เ จ้าเพ็ดชะลาดประกาศรวมลาวเป็นหนึ่งเดียว

ในลาว แม้การประกาศรวมดินแดนแขวงภาคใต้เข้ากับราชอาณาจักรหลวงพระบางจะได้รับการสนับสนุนตอบรับอย่างแข็งแรงจากเจ้าแขวงและประชาชนทั่วประเทศ แต่ก็ถูกคัดค้านและตอบโต้อย่างแข็งกร้าวจากชีวิตสีสว่างวง

 

ในวันที่ ๗ กันยายน ๒๔๘๘ มีโทรเลขจากรัฐมนตรีมหาดไทยถึงเจ้าเพ็ดชะลาดซึ่งเป็นการแจ้งพระราชโองการของเจ้าชีวิตสีสว่างวง ว่า ทรงยินยอมให้ฝรั่งเศสกลับมาปกครองลาว ในฐานะเป็นประเทศอาณานิคมดังเดิม สำเนาโทรเลขราชการฉบับที่ ๒๓๓ มีใจความว่า

 

“ขอเรียนให้ทราบว่า เจ้าชีวิตเรียกร้องขอให้ราชอาณาจักรหลวงพระบางเป็นอณานิคมของฝรั่งเศสต่อไป”

 

เจ้าเพ็ดชะลาดไม่เห็นด้วย และได้เขียนแถลงการณ์ถึงประชาชนลาวทั้งสี่แขวง แสดงเจตจำนงในการรวมชาติ ไว้ดังนี้

 

“พี่น้องชาวแขวงสะหวันนะเขด สาละวัน คำม่วน จำปาสัก ทั้งหลาย หลายปีมาแล้วที่พวกเรา ลาวเหนือ ลาวใต้ อยากจะรวมเข้าเป็นชาติเดียวกัน แต่มีเหตุการณ์หลายอย่างขัดขวางความตั้งใจของเราไว้ จึงไม่ได้รับความสำเร็จ แต่เวลานี้โอกาสได้มาถึงแล้ว นับแต่วันนี้เป็นต้นไป คำว่าลาวเหนือ ลาวใต้นั้นไม่มีอีกแล้ว เราได้รวมกันเป็นชาติเดียว เป็นชาติลาวแห่งเดียว เหมือนดังที่เคยเป็นมาแล้วสมัยเจ้าฟ้างุ่ม เจ้าเชษฐาธิราช และเจ้าสุริยวงสา”

 

“รัฐบาลราชอาณาจักรหวังว่า พี่น้องทั้งหลายจะตอบรับด้วยความยินดี การรวมลาวเป็นการสร้างประโยชน์ให้แก่ประชาชาชน ความสำเร็จของประชาชนลาวจะมีขึ้นก็ต่อเมื่อผู้แทนของชาติได้เปิดประชุมลงมติเป็นเอกฉันท์ร่วมกัน"

 

"สภาจะพิจารณาเหตุการณ์ต่างๆ ทั้งในด้านการเมือง เศรษฐกิจ วัฒนธรรม การฟื้นฟูชาติและจะสร้างความเจริญก้าวหน้าให้เทียมบ่าเทียมไหล่กับเพื่อนร่วมทวีปในเอเซีย อีกทั้งจะรักษาป้องกันชีวิตและทรัพย์สินของคนต่างด้าวทุกท่าน ผู้เป็นที่เคารพนับถือหรืออยู่ในความคุ้มครองของกฎหมายแห่งชาติ สำหรับรัฐบาลใหม่ที่ตั้งขึ้นจะอยู่ที่เวียงจันทน์ โดยคณะรัฐบาลประกอบด้วยบุคคลที่มีคุณวุฒิ มีความรู้ ความสามารถและเคยรับราชการมาก่อน”

 

ในการดำเนินความพยายามประกาศเอกราช “คณะลาวอิสระ” ได้เปิดประชุมและมีมติออกมาว่า ภารกิจหลักของคณะลาวอิสระหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ยุติ ก็คือ ดำเนินการให้ฝ่ายสัมพันธมิตรรับรองความเป็นเอกราชของลาว จึงควรยื่นคำร้องต่อฝ่ายสัมพันธมิตร ซึ่งมีสหรัฐอเมริกาและอังกฤษเป็นหัวหน้า ให้ประเทศลาวได้รับเอกราชตามเงื่อนไขของกฎบัตรแอตแลนติก ที่ระบุไว้ว่า “เมื่อสงครามโลกครั้งที่ ๒ ยุติลง จะให้ประเทศทั้งหลายที่เป็นอาณานิคมได้รับเอกราช” โดย ๕ ชาติมหาอำนาจอันประกอบด้วยอังกฤษ สหรัฐอเมริกา รัสเซีย จน และฝรั่งเศสเสรีได้ลงนามกันเมื่อวันที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๘