บทความที่๔๖๘.การอภิวัฒน์ของลาว-วันประกาศเอกราช(๑๗)

การอภิวัฒน์ของประชาชนลาว-วันประกาศเอกราชและอิสรภาพ

บทที่ ๑๗ ประกาศเอกราชและอิสรภาพ

เช้าวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ประชาชนชาวลาว จีนและเวียดนาม ได้มารวมตัวกันรอฟังคำแถลงประกาศเอกราชอยู่บริเวณด้านหน้าอาคารสำนักงานแขวงเวียงจันทน์ เวลา ๐๗.๓๐ น. พญาคำม้าว ประธานคณะกรรมการราษฎรได้ขึ้นกล่าวปราศรัยต่อประชาชน ชี้แจงถึงเหตุการณ์บ้านเมืองและจุดประสงค์ของ “คณะกรรมการราษฎร” เกี่ยวกับการประกาศเอกราชและอิสรภาพ

จากนั้นนายพล ทัม ไชยะสิดเสนา ได้ขึ้นมาอ่านคำปะกาศ ๕ ฉบับ คือ

๑.คำประกาศเอกราชและอิสรภาพของประเทศลาว

๒.คำประกาศรวมผืนแผ่นดินลาวเข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

๓. คำแถลงการณ์เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงการปกครอง

๔.คำประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉับชั่วคราวและ

๕.คำประกาศแต่งตั้งคณะรัฐมนตรี

หลังเสร็จการประกาศเมื่อเวลาประมาณ ๑๐.๐๐ น.คณะกรรมการราษฎร ซึ่งมีพญาคำม้าวเป็นประธาน รวมทั้งบรรดาประชาชน ได้พากันไปเข้าเฝ้าเจ้าเพ็ดชะลาดและแจ้งให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครองที่มีขึ้น

เจ้าเพ็ดชะลาดออกมาต้อนรับและชี้แจงให้ทุกคนทราบว่า เวลานี้หมดภาระหน้าที่ในการบริหารประเทศชาติบ้านเมืองแล้ว ต่อไปนี้เป็นภาระหน้าที่ของรัฐบาลใหม่ที่จะตั้งขึ้นในวันนี้เป็นผู้รับผิดชอบ คณะกรรมการราษฎรจึงกลับมาประชุมเพื่อจัดตั้งสภาผู้แทนราษฎรชั่วคราว และจัดตั้งรัฐบาลขึ้นตามที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ

ในการดำเนินการจัดตั้งสภาผู้แทนราษฎร ได้มีการเชิญข้าราชการ ทหาร พ่อค้าและประชาชนผู้ทรงคุณวุฒิมาร่วมเป็นสมาชิกจำนวนทั้งสิ้น ๔๕ คน ที่ประชุมได้เลือกพญาคูน พิลาวัน เป็นประธานสภา คำใบ พิลาพันเดด เป็นรองประธานและอำพอน พลราช เป็นเลขาธิการ หลังจัดตั้งสภาผู้แทนราษฎรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว สภาผู้แทนราษฎรได้ให้การรับรองรัฐบาลที่ได้จัดตั้งมาก่อนหน้านี้ โดยมีพญาคำม้าวเป็นนายกรัฐมนตรี

การประกาศเอกราช การมีอิสรภาพ-อธิปไตย การจัดตั้งสภาผู้แทนราษฎรและการมีรัฐบาลเอกราชแห่งชาติบรรลุวัตถุประสงค์โดยสมบูรณ์ในวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ถือได้ว่า เจ้าเพ็ดชะลาดและ “คณะกรรมการราษฎร” ได้มีบทบาทอย่างสำคัญยิ่ง