ความเสื่อมถอยของพุทธศาสนาในคาบสมุทรอินโดจีน
(เรียบเรียงจากหนังสือจาริกบุญจารึกธรรมของ พระพรหมคุณภรณ์ ปอ.ปยุตโต)
อินโดจีน ย้อนอดีตถึงทวารวดี
ในดินแดนที่เป็นประเทศเวียดนามปัจจุบัน เคยเป็นอาณาจักร จัมปาของชนชาวจาม ในช่วงคริสตศวรรษที่ ๒ ต่อมาอาณาจักรจัมปาเริ่มถูกพวกอันนัมคือพวกเวียดนาม โจมตีในปี ค.ศ.๙๓๙ และถูกทำลายจนหมดสิ้นสาปสูญไปในปี ค.ศ.๑๔๗๑
ในดินแดนที่เป็นประเทศกัมพูชาปัจจุบัน ก็เกิดอาณาจักร ฟูนัน ซึ่งเป็นการออกเสียงตามสำเนียงของชาวจีน แต่สันนิษฐานกันว่า อาณาจักรนี้คือ “พนม”, ในคริสตศวรรษที่ ๑ ตรงกับประมาณ พ.ศ.๖๐๐
เมื่ออาณาจักรฟูนันหรือ พนม ได้เสื่อมลง จนถูกแทนที่โดยอาณาจักรเจนละ(ออกเสียงตามสำเนียงจีน) สันนิษฐานว่าคำจริงคือ อาณาจักรจันทระ ซึ่งรุ่งเรืองในช่วง ค.ศ.๖-๗ แล้วก็เสื่อมสาปสูญไปเช่นกัน จากนั้นก็เกิดเป็นอาณาจักรเล็กๆ น้อยๆมากมายประมาณ ๒๐๐ ปี จึงถึงยุคยิ่งใหญ่ของขอม คืออาณาจักรพระนคร (Angkor) ที่คนไทยคุ้นเคยกับคำว่า นครวัด นครธม ซึ่งรุ่งเรืองอยู่ในช่วง ค.ศ.๙ ถึงกลาง ค.ศ.๑๕ แล้วค่อยๆ สลายลงไปเพราะความเข้มแข็งขึ้นมาของสุโขทัยและอยุธยา ในที่สุดอาณาจักรขอมก็สิ้นสุดลงแล้วเกิดเป็นอาณาจักรเขมรที่พนมเปญ ในกลาง ค.ศ.ที่ ๑๕ นั้นไทยและพม่า ส่วนที่ใกล้มาทางทะเล ในอดีตกาลนานโพ้น เป็นดินแดนของชนชาติมอญสมัยโบราณ มีเรื่องราวบ่งบอกว่าได้ติดต่อกับชมพูทวีปมาตั้งแต่ก่อน ค.ศ. คือเกิน ๒,๐๐๐ ปีแล้ว เมื่อเสร็จสังคายนาครั้งที่ ๓ ในราว พ.ศ.๒๓๕ พระเจ้าอโศกมหาราชได้ส่งพระศาสนทูตสายที่ ๙ มีพระโสณะเถระและพระอุตตระเถระเป็นหัวหน้า มาเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่ดินแดน”สุวรรณภูมิ” ซึ่งทางไทยว่าได้แก่ นครปฐม แต่ทางพม่าว่าตรงกับเมือง สะเทิม
มอญในแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่าง ตลอดถึงโคราช ได้เจริญรุ่งเรืองขึ้นเป็นอาณาจักรทวารวดีและรุ่งเรืองอยู่นาน ตั้ง ค.ศ.๖ จนถึงปลาย ค.ศ ๑๑ คือราว พ.ศ.๑๐๐๐-๑๖๐๐ โดยเป็นดินแดนที่พระพุทธศาสนาเจริญแพร่หลายและเป็นแหล่งเผยแพร่วัฒนธรรมแห่งชมพูทวีป
ต่อจากนั้น อาณาจักรมอญก็ถูกอาณาจักรที่เจริญขึ้นมาใหม่พิชิตได้บ้าง กลืนไปบ้าง จนสิ้นยุครุ่งเรืองของอาณาจักรทวารวดีใน ค.ศ.ที่ ๑๓ คือราว พ.ศ.๑๘๐๐
เริ่มด้วย รามัญรัฐในแดนพม่า ที่เมืองสะเทิม (ภาษาบาลีเรียก สุธัมมนคร/สุธรรมนคร) ถูกพระเจ้าอนุรุทธ หรืออโนรธามังช่อมหาราชแห่ง มรัมมะ คือพุกามได้แก่พม่าจากเมืองอริมัททนะ ยกมาตีได้ในปี พ.ศ.๑๖๐๐ (คัมภีร์สาสนวงส์จะนับตามแบบพม่าเป็น พ.ศ.๑๖๐๑)
อาณาจักรทวารวดีส่วนอื่นๆ ค่อยๆ อ่อนแรงลงไป เมื่ออาณาจักรขอมโบราณรุ่งเรืองขึ้นในช่วง ค.ศ.๑๑ จนถึงปลาย ค.ศ.๑๓ คือราว พ.ศ.๑๕๐๐ เศษ ถึง พ.ศ.๑๘๐๐ โดยเฉพาะดินแดนในประเทศไทย อาณาจักรทวารดีได้สาปสูญไป แต่ถ่ายทอดศาสนาและวัฒนธรรมให้แก่อาณาจักรทไย เริ่มด้วยสุโขทัยที่เจริญขึ้นมาแทนที่ เริ่มแต่ พ.ศ.๑๘๐๐
ในดินแดนที่เป็นประเทศเวียดนามปัจจุบัน เคยเป็นอาณาจักร จัมปาของชนชาวจาม ในช่วงคริสตศวรรษที่ ๒ ต่อมาอาณาจักรจัมปาเริ่มถูกพวกอันนัมคือพวกเวียดนาม โจมตีในปี ค.ศ.๙๓๙ และถูกทำลายจนหมดสิ้นสาปสูญไปในปี ค.ศ.๑๔๗๑
ในดินแดนที่เป็นประเทศกัมพูชาปัจจุบัน ก็เกิดอาณาจักร ฟูนัน ซึ่งเป็นการออกเสียงตามสำเนียงของชาวจีน แต่สันนิษฐานกันว่า อาณาจักรนี้คือ “พนม”, ในคริสตศวรรษที่ ๑ ตรงกับประมาณ พ.ศ.๖๐๐
เมื่ออาณาจักรฟูนันหรือ พนม ได้เสื่อมลง จนถูกแทนที่โดยอาณาจักรเจนละ(ออกเสียงตามสำเนียงจีน) สันนิษฐานว่าคำจริงคือ อาณาจักรจันทระ ซึ่งรุ่งเรืองในช่วง ค.ศ.๖-๗ แล้วก็เสื่อมสาปสูญไปเช่นกัน จากนั้นก็เกิดเป็นอาณาจักรเล็กๆ น้อยๆมากมายประมาณ ๒๐๐ ปี จึงถึงยุคยิ่งใหญ่ของขอม คืออาณาจักรพระนคร (Angkor) ที่คนไทยคุ้นเคยกับคำว่า นครวัด นครธม ซึ่งรุ่งเรืองอยู่ในช่วง ค.ศ.๙ ถึงกลาง ค.ศ.๑๕ แล้วค่อยๆ สลายลงไปเพราะความเข้มแข็งขึ้นมาของสุโขทัยและอยุธยา ในที่สุดอาณาจักรขอมก็สิ้นสุดลงแล้วเกิดเป็นอาณาจักรเขมรที่พนมเปญ ในกลาง ค.ศ.ที่ ๑๕ นั้นไทยและพม่า ส่วนที่ใกล้มาทางทะเล ในอดีตกาลนานโพ้น เป็นดินแดนของชนชาติมอญสมัยโบราณ มีเรื่องราวบ่งบอกว่าได้ติดต่อกับชมพูทวีปมาตั้งแต่ก่อน ค.ศ. คือเกิน ๒,๐๐๐ ปีแล้ว เมื่อเสร็จสังคายนาครั้งที่ ๓ ในราว พ.ศ.๒๓๕ พระเจ้าอโศกมหาราชได้ส่งพระศาสนทูตสายที่ ๙ มีพระโสณะเถระและพระอุตตระเถระเป็นหัวหน้า มาเผยแผ่พระพุทธศาสนาที่ดินแดน”สุวรรณภูมิ” ซึ่งทางไทยว่าได้แก่ นครปฐม แต่ทางพม่าว่าตรงกับเมือง สะเทิม
มอญในแถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่าง ตลอดถึงโคราช ได้เจริญรุ่งเรืองขึ้นเป็นอาณาจักรทวารวดีและรุ่งเรืองอยู่นาน ตั้ง ค.ศ.๖ จนถึงปลาย ค.ศ ๑๑ คือราว พ.ศ.๑๐๐๐-๑๖๐๐ โดยเป็นดินแดนที่พระพุทธศาสนาเจริญแพร่หลายและเป็นแหล่งเผยแพร่วัฒนธรรมแห่งชมพูทวีป
ต่อจากนั้น อาณาจักรมอญก็ถูกอาณาจักรที่เจริญขึ้นมาใหม่พิชิตได้บ้าง กลืนไปบ้าง จนสิ้นยุครุ่งเรืองของอาณาจักรทวารวดีใน ค.ศ.ที่ ๑๓ คือราว พ.ศ.๑๘๐๐
เริ่มด้วย รามัญรัฐในแดนพม่า ที่เมืองสะเทิม (ภาษาบาลีเรียก สุธัมมนคร/สุธรรมนคร) ถูกพระเจ้าอนุรุทธ หรืออโนรธามังช่อมหาราชแห่ง มรัมมะ คือพุกามได้แก่พม่าจากเมืองอริมัททนะ ยกมาตีได้ในปี พ.ศ.๑๖๐๐ (คัมภีร์สาสนวงส์จะนับตามแบบพม่าเป็น พ.ศ.๑๖๐๑)
อาณาจักรทวารวดีส่วนอื่นๆ ค่อยๆ อ่อนแรงลงไป เมื่ออาณาจักรขอมโบราณรุ่งเรืองขึ้นในช่วง ค.ศ.๑๑ จนถึงปลาย ค.ศ.๑๓ คือราว พ.ศ.๑๕๐๐ เศษ ถึง พ.ศ.๑๘๐๐ โดยเฉพาะดินแดนในประเทศไทย อาณาจักรทวารดีได้สาปสูญไป แต่ถ่ายทอดศาสนาและวัฒนธรรมให้แก่อาณาจักรทไย เริ่มด้วยสุโขทัยที่เจริญขึ้นมาแทนที่ เริ่มแต่ พ.ศ.๑๘๐๐
No comments:
Post a Comment